เมื่อวันที่ 24 กันยายน 2560 กลุ่มสหภาพแรงงานอ้อมน้อย-อ้อมใหญ่ จัดงานาบำเพ็ญบุญรำลึกครบรอบ 5 ปี ตุลา ปัจฉิมเวช อดีตผู้นำแรงงาน ณ วัดสามพราน อ.สามพราน จ.นครปฐม ผู้เข้าร่วม 77 คน โดยมีการกล่าวรำลึกถึง คุณค่าแห่งคุณความดี เพื่อให้ผู้นำรุ่นใหม่ได้เรียนรู้ชีวประวัติการเสียสละและอุทิศตนเพื่อแรงงาน
คุณชฤทธิ์ มีสิทธิ ทนายความ ผู้ใกล้ชิดทางด้านกฎหมายแรงงาน กล่าวว่า พ.ศ.2518 ผมเป็นนักศึกษาม. ธรรมศาสตร์ เรียนนิติศาสตร์ปี 1 มีอาจารย์หลายท่านสอนให้นักศึกษาเรียนจบไปสุดท้ายปลายทางต้องไปรับใช้ประชาชน ทางอาจารย์มีกิจกรรม อบรม ประชุม สัมมนา นั่นจึงเกิดการเรียนรู้เชื่อมประเด็นแรงงานความสนใจประเด็นแรงงาน ไม่ได้เรียนกฎหมายแรงงานสมัยนั้นไม่มี ที่แรกที่เรียนรู้ปัญหาแรงงานคืออ้อมน้อย คนแรกที่เจอคือตุลา ได้ร่วมงานกับตุลา ตั้งแต่ พ.ศ. 2525ปฏิบัติการด้านแรงงานร่วม 35 ปี ตุลามีเรื่องอะไรก็โทรหา เป็นผู้นำที่เรียนรู้และไม่หยิ่งจองหองแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ตุลามีคนมาหาเต็มไปหมดมีการเชื่อมต่อรู้จักกันไปหมด กิจกรรมมากเข้มข้นจนตุลาเสียชีวิตไป
“เป็นเวลา 6 ปีเต็มที่ร่วมงานด้านสิทธิแรงงานด้านสภาทนายความโดยไม่มีงบประมาณ ต่อภาค 2 ทำงานกันมา สุดท้ายที่ได้งบประมาณจากมูลนิธิเอเชีย นั้นตุลาป่วยแล้วแต่ด้วยความเป็นตุลาก็ต้องทำงาน บทเรียนต้องมาเรียนจากตุลา ให้ไปศึกษาย้อนดูทำไมตุลา ไม่เคยมีคำว่า กลัวอยู่ในความคิดของตัวเอง ถ้าเปรียบเทียบกับปัจจุบันนั้นเรากลัวมากแล้วก็จะไม่เดิน ตุลาไม่กลัวว่าอะไรจะยาก ทีแรกเราก็กลัวติดกับดักกฎหมาย ก็กฎหมายใช้ไม่ได้ไปก็แพ้ ตุลาไม่ยอมต้องหาทางออก ตุลาบอกก็ต้องลอง ฝากไปยังคนรุ่นเรา ตุลา แปลว่า ศักดิ์ศรี ความเป็นมนุษย์ ว่ายุติธรรมไม่ยุติธรรมเป็นอย่างไร ตุลา รับรู้เรียนรู้ เรื่องแรงงาน ครบเครื่อง เรามาแก้กฎหมายยกเลิกความไม่กลัวได้ไหม ความไม่กลัวต้องศึกษา กรณีถ้าเรารวมตัวกันได้เราก็เป็นเอกภาพแต่เรามีความกลัว – เรากลัวการตกงาน – กลัวติดคุก -กลัวไม่มีโอที ยกตัวอย่างจากสารคดีชุด ราชสีห์ ว่าใครกำหนดราชสีห์เป็นเจ้าป่า ราชสีห์ว่า ก.ไก่ ก็ ก.ไก่ ว่าข.ไข่ ก็ ข.ไข่ อยู่ที่ราชสีห์อย่างเดียวแม้อยู่ในท่ามกลางควายป่าเป็นพันตัว ถามว่า ควายป่า 5 ตัวสู้กับราชสีห์ได้ไหม ไม่ต้องแค่ 3 ตัว ก็พอแต่มันไม่สู้หนีหมดเป็นพัน ๆตัว ตุลาเป็นคนไม่กลัวกับการทำหน้าที่บทบาทผู้พิพากษาสมทบ ตุลา กล้าทำความเห็นแย้งผู้พิพากษากลาง” คุณชฤทธิ์ กล่าว
อาจารย์สุนี ไชยรส วิทยาลัยนวตกรรมสังคม มหาวิทยาลัยรังสิต กล่าวว่า ตุลา มีลักษณะเด่น คือเราต้องเดินไปข้างหน้า อ้อมน้อยเป็นตัวอย่างการต่อสู้แบบสามประสาน ใช้ได้ไปต่อสู้หน้าโรงงานการเป็นตุลากับกรรมกร กรรมกร ชาวนา และนักศึกษาเราไม่สามารถสู้ลำพังได้กฎหมายเปลี่ยนไปตามยุคสมัย ตุลาอาศัยกลไก รัฐธรรมนูญพุทธศักราช 2540 มีโอกาสเรียนรู้กรรมการองค์กรรับเรื่องร้องทุกข์ของผู้ใช้แรงงาน ไม่จำกัดแต่กฎหมาย ตุลามาช่วยตอนที่ตนเอง เป็นกรรมการสิทธิมนุษยชนทำให้ขบวนการแรงงานมีประสิทธิภาพหลายอย่าง แต่ต้องเชื่อมให้ได้ ทำงานอย่างเข้มแข็ง
กลุ่มแรงงานอ้อมน้อยโดดเด่นส่วนหนึ่งมาจากตุลา ตุลาเน้นเรื่องอบรมเรียนรู้เมื่อก่อนบางที ตนเองก็ปลอมตัวเป็นคนงานไปนั่งฟังการอบรมในโรงงานง่าย ๆสม่ำเสมอมีการถอดบทเรียนบ้างเป็นหัวเรี่ยวหัวแรงไม่แล้งน้ำใจ ตอนนี้มีเรื่องมากมายเคยมีลุง วันนี้ไม่มีจะทำอย่างไร ตอนนี้กรรมการจำเป็นต้องผนึกกำลังเดินต่อล้มลุกคลุกคลานแต่ ก็ต้องยืนหยัดกันต่อไป ต้องมีความรู้เพื่อสู้เขา จากการถอดบทเรียนช่วงเขาป่วยเขาห่วงที่สุดทำไงอ้ออมน้อยจะเดินต่อไปได้ แรงงานอ้อมน้อยไม่เคยตกเวทีประวัติศาสตร์ ผูกพันให้กำลังใจอ้อมน้อย กรรมการ สมาชิกทุกคน ขอให้เชื่อมั่นในพลังเรา ไม่กลัวมียุทธวิธีอยู่เสมอ ไม่ว่าจะเป็นอะไร จิตวิญญาณของเราให้กลับมาช่วยกัน
คุณมงคล ยางงาม นักจัดตั้งโอลุก และอดีตผู้นำพื้นที่อ้อมน้อย กล่าวว่า มีโอกาสทำงานกับลุงจากการเป็นกรรมการสหภาพแรงงานผลิตภัณฑ์ยางแห่งสมุทรสาคร และเข้าประชุมประเดือนกลุ่ม ฯทุกเดือน ถ้าไม่มีวันนั้นก็ไม่รู้จักลุง ถึงได้รู้เลยว่า มีการเอาเปรียบเยอะมาก ได้มาเจอผู้ชายเสียงดังมากคนหนึ่ง ลุงมีหลักคุณธรรม ข้อเท็จจริง ข้อกฎหมายรั้วโรงงาน มีคนงานมาหารือ ผมก็ไม่ชำนาญมีโอกาสกล้าพูด กล้าโง่ วางฟอร์มมากก็ไม่รู้เช่นการกรอก คร 7.กลับมาถามลุงก็อธิบาย
“ลุงตุลาเป็นอาจารย์ผู้เบิกข้อกฎหมาย วินัยสูงมากอะไรไม่รู้ไม่พูด ตรงต่อเวลา ไม่มีเงื่อนไข ไม่มีรถก็เดิน นั่งรถเมล์ ป่วยก็ไปเพราะนัดเขา ไม่เสนอหน้าไม่อยู่หน้ากล้อง ไม่สนใจได้ทำงานก็พอเป็นนักปฏิบัติตัวจริงเป็นนักสิทธิมนุษยชนคนแรกที่ทำงานช่วยคนงาน เป็นผู้นำที่ทำให้เห็น ผมมีโอกาสเห็นแม้เห็นไม่มากต้องเอาแบบอย่างแต่ไม่เท่าแกไม่มีเงื่อนไขแม้ป่วย โดยยึดประโยชน์คนงานเป็นหลักเป็นคนที่เอาใจเราใส่ใจเขาไม่รู้สึกว่ารำคาญเพราะว่าคนงานไม่ค่อยรู้ข้อกฎหมาย เป็นนักกฎหมายที่มีความเชี่ยวชาญและใช้เต็มที่แม้ป่วยหนักก็ยังทำงานต่อ” คุณมงคล กล่าว
นายสัพพัญญู นามไธสง ประธานกลุ่มสหภาพแรงงานอ้อมน้อย-อ้อมใหญ่ กล่าวว่า การจัดกิจกรรมงานรำลึก ครบรอบ 5 ปีคุณลุงตุลา ปัจฉิมเวช ในครั้งนี้ เนื่องจากพี่น้องแรงงานอาจจะรู้จักกลุ่มฯบ้างไม่รู้จักบ้างแต่เรียกได้ว่า แรงงานในกลุ่มอ้อมน้อย-อ้อมใหญ่และในละแวกจะได้รับประโยชน์ การต่อสู้และอุดมการณ์ของลุงตุลา ที่มีคุณูปการด้านแรงงาน เชื่อมั่นว่ามีสหภาพแรงงานหลายแห่งที่เกิดจากคุณลุงตุลาจัดตั้งให้และได้ให้คำปรึกษา ลุงตุลาไม่ได้เรียนจบปริญญาตรีจากมหาวิทยาลัย เป็นคนงานธรรมดาแต่สิ่งที่ท่านทำเป็นเรื่องที่ยิ่งใหญ่แต่คนส่วนใหญ่ไม่ค่อยสำนึก ขอฝากให้คนส่วนใหญ่ไปกระตุ้นแผ่ขยายเรื่องราว วันนี้เรามาร่วมกันรำลึกอย่างอิ่มใจ ปัญหาอุปสรรคคือสิ่งที่เราอยู่กับมัน จิตสาธารณะ ด้านครอบครัวของคุณลุงตุลา คุณลุงตุลาจะทำงานสังคมไม่ได้หากไม่มีผู้อยู่เบื้องหลัง คือครอบครัว หลังบ้านที่สำคัญ ไม่ว่าลุงตุลาจะไปประชุม อบรม สัมมนาที่ไหน คุณลุงต้องกลับมาทานข้าวที่บ้าน ทำไมลุงถึงต้องกลับมากินข้าวที่บ้านทุกวันและทำไมป้าเวียนถึงต้องคอยกินข้าวพร้อมกับลุง
รายงานโดย นักสื่อสารแรงงาน กลุ่มสหภาพแรงงานอ้อมน้อย-อ้อมใหญ่
